همه چیز در مورد عزت نفس

چگونه به عزت نفس برسیم ؟ شاید این سوالی باشد که همواره یا در برخی از مراحل زندگی، برای شما پررنگ شده باشد. این‌که عزت نفس چیست و چه معنایی دارد تنها در یک یا دوجمله تعریف، خلاصه نمی‌شود. بلکه یک معنای گسترده‌تر دارد. عزت نفس آدمی می‌تواند زندگی را برای او آسان یا حتی سخت‌ و دشوار کند. مشکلات زندگی، وقتی که همراه با نبود عزت نفس توامان می‌شوند؛ قابلیت این را دارد که فشاری چندین برابر بر توان و انگیزه‌ی آدمی وارد کند. عزت نفس و دوست داشتن خود چیست؟ ریشه‌های عزت نفس پایین را در کدام مقطع از زندگی باید جست‌وجو کرد؟ برای یافتن پاسخ این سوال‌ها تا پایان همراه ما بمانید.
عزت نفس یعنی چه ؟
تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس
ریشه‌های عزت نفس پایین چیست ؟
چه عواملی باعث کاهش عزت نفس ما می‌شود ؟
چگونه به عزت نفس برسیم ؟

عزت نفس یعنی چه ؟

عزت نفس (Self esteem) به معنی آن است که ما چقدر برای خودمان به عنوان یک شخص توجه می‌کنیم. این که چقدر خودمان را دوست داریم، ارزش می‌دهیم و قبول می‌کنیم. عزت نفس در حقیقت، نظر ما درباره‌ی خودمان است. هنگامی که ما عزت نفس بالایی داریم، درباره‌ی خودمان و به‌طور کلی درباره‌ی زندگی، احساس مثبت و رضایت قلبی بیشتری داریم. وقتی احساس عزت نفس و دوست داشتن خود را در زندگی تجربه نکنیم، نگاه‌مان به خودمان و زندگی‌مان به شکل منفی‌تر و انتقادی‌تری خواهد بود. همچنین نسبت به حل چالش‌های موجود در زندگی، ناتوانی بیشتری را حس می‌کنیم. همه‌ی این‌ها می‌تواند فشار را بیش از پیش افزایش دهد و سرخوردگی را برای افراد بیشتر کند. با این تفاسیر سوالی که پیش خواهد آمد این است، اعتمادبه‌نفس چیست؟ آیا عزت نفس و اعتماد به ‌نفس معنی یکسانی دارند؟ برای درک بیشتر این موضوع در بخش بعدی به تفاوت‌های میان عزت نفس و اعتماد‌ به ‌نفس پرداخته‌ایم.

تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس

اعتماد به نفس یعنی باور توانایی‌ها و استعدادها و عزت نفس علاوه‌بر داشتن این موارد، نیازمند علاقه داشتن به خود واقعی و ارزشمند دانستن آن است. وقتی از اعتماد به نفس و تفاوت آن با عزت نفس و دوست داشتن خود صحبت می‌کنیم درواقع هدف ما این است که بیان کنیم اعتماد به نفس جزیی از عزت نفس است نه هم معنی و همانند با آن.
زمانی که یاد می‌گیرید چگونه اعتماد به نفس داشته باشید، می‌توانید از آن در زندگی روزمره خود، برای رسیدن به همه اهداف و مقابله با چالش‌ها استفاده کنید و همچنین ترس‌های خود را مدیریت کنید تا قادر به انجام کارهای بیشتری باشید. عزت نفس اما به عنوان یک منبع روان‌شناختی باارزش و به طور کلی، یک عامل مثبت در زندگی انسان است. با موفقیت، روابط خوب و رضایت در زندگی ارتباط دارد. کمبود عزت نفس می‌تواند افراد را به افسردگی و دست‌کشیدن از توانایی‌ها و موفقیت‌های آن‌ها سوق دهد.
از طرفی دیگر، عشق زیاد به خود، منجر به اطمینان کاذب و عدم توانایی یادگیری در شکست‌ها می‌شود. می‌تواند نشانه‌ی خودشیفتگی بالینی باشد که در آن افراد ممکن است رفتاری متکبر داشته باشند.

ریشه‌های عزت نفس پایین چیست ؟

عزت نفس و دوست داشتن خود نمی‌تواند چیزی باشد که در تمام طول عمر انسان با یک کیفیت و مقدار ثابت به پیش برود. همواره ممکن است برهه‌ای از زمان باشد و ناخودآگاه به شما این باور را بدهد که به اندازه‌ی کافی خوب نیستید. این پیامی است که در دوران کودکی ریشه‌دار می‌شود و می‌تواند تا آخرین لحظه، اثرات منفی و آسیب‌زننده‌ی خود را باقی بگذارد. بعید نیست اگر عزت نفس پایین در دوران کودکی ریشه در بی‌توجهی عاطفی و انتقادی والدین داشته باشد. تجارب مدرسه هم می‌تواند باعث عزت نفس پایین شود. تشخیص این که عزت نفس پایین از کجا نشات می‌گیرد برای شما مفید است زیرا که به شما کمک می‌کند برای حل این موضوع، برطرف کردن و جبران آن درست‌ترین مراحل را طی کنید تا عمیق و ریشه‌ای، به فکر از بین بردن دلایل کمبود عزت نفس خود باشید. اگر عزت نفس پایینی داشته باشید، چه آگاه و چه ناخودآگاه، افراد دیگری که در زندگی خود جذب خواهید کرد که باعث بشوند این حس شما تشدید و تقویت شود. وقتی ما به روش خاصی تربیت می‌شویم، بعضی اوقات آن روابط را از نو ایجاد می‌کنیم. به عنوان مثال، اگر توسط مادری بسیار منتقد تربیت شده باشید، ممکن است در زندگی خود نیز یک شریک عاطفی مشابه جذب کنید. کمبود عزت نفس یعنی چه و عواملی که باعث کاهش عزت نفس می‌شوند چیست ؟ در بخش بعدی پاسخی برای این سوال پیدا خواهید کرد.

چه عواملی باعث کاهش عزت نفس ما می‌شود ؟

گفتیم که ریشه‌ی اصلی کمبود عزت نفس را باید در کودکی پیدا کرد اما استرس و رخداد‌های سخت در طول زندگی هم می‌تواند باعث کاهش عزت نفس و دوست داشتن خود شود. بیماری‌های سخت و شدید یا از دست دادن عزیزان، ممکن است اثری منفی بر عزت نفس داشته باشد. شخصیت نیز ممکن است در این موضوع جایگاه خود را داشته باشد. درست در زمانی که تمام سعی خود را می‌کنیم تا به جواب سوالات خود درباره‌ی عزت نفس بپردازیم و بدانیم که چگونه به عزت نفس برسیم ؛ فکرهای مخرب می‌تواند آسیب جدی را بر عزت نفس و اعتماد به نفس ما وارد کند. برخی افراد به منفی‌اندیشی، جذب انرژی‌های منفی و ناخوشایند تمایل و عادت دارند. بعضی از افراد هم هستند که با کمال‌طلبی و معیارهای دست‌نیافتنی که برای خودشان درنظر می‌گیرند، به راحتی خود را در معرض آسیب قرار می‌دهند. زیرا که این توقعات می‌تواند دید واقعی ما را به زندگی تغییر دهد و در سایه‌ی همه‌ی این‌ها باعث کاهش عزت نفس شود.

چگونه به عزت نفس برسیم ؟

حالا که دانستید عزت نفس یعنی چه و با اهمیت آن آشنا شدید، حتما برای شما این سوال پیش آمده است که با این تفاسیر، چگونه به عزت نفس برسیم و آن را تقویت کنیم. بهترین توصیه‌ای که برای شما داریم این است که یک چک لیست گام‎به‌گام از مراحل و کارهایی که باید انجام دهید برای خود تهیه کنید و با آن پیش بروید. این به شما کمک می‌کند بدانید چگونه عزت نفس خود را بهبود ببخشید و آن را ثابت نگه دارید. مواردی که می‌توانید در این لیست از آن‌ها صحبت کنید و وقت بگذارید شامل نکات زیر است:
به فکر کنترل افکار و انتقادات درونی خود باشید
همه‌ی ما یک منتقد درونی داریم. یک مرحله‌ی خوب برای این‌ که بیاموزید عزت نفس و دوست داشتن خود را تقویت و کنترل کنید، این است که یاد بگیرید چگونه افکار و صدای منتقد دورنی خود را کنترل کنید. افکار درونی می‌تواند شما را برای انجام کارهایی که برای جلب مقبولیت شما توسط افراد در زندگی انجام می‌شود، ترغیب کند و در عین حال عزت نفس شما را پایین بکشد.
این صدای درونی، باورها و بازتاب‌های مخربی را در ذهن شما بازگو می‌کند، افکاری مثل:
شما تنبل هستید.
شما چاق هستید.
شما هیچ مهارتی در کار خود ندارید.
شما از دوست، همکار و شریک زندگی خود بدتر یا زشت‌تر هستید.

• کارها را با هدف مراقبت از خود و عشق به خود انجام دهید

آن‌چه که در بالا گفتیم، در مورد این واقعیت بود که انجام کارها به دلایل صحیح، بسیار متفاوت‌تر از انجام کارهایی به دلیل اشتباه در هنگام افزایش عزت نفس است. هنگامی که شما کارها را با هدف مراقبت از خود و عشق به خود انجام می‌دهید، اساسا به خود می‌گویید من آن‌قدر خودم را دوست دارم و برای خودم ارزش قائل هستم که بتوانم ورزش کنم، زندگی شغلی مطلوب‌تری داشته باشم، سلامت و زیبایی بیشتری داشته باشم. این بسیار متفاوت از گفتن این است که بگویید: هیچ‌کس من را دوست نخواهد داشت مگر این‌ که لاغر باشم.»

• قبل از تصمیم‌گیری در مورد آن‌چه می‌خواهید به دست آورید، این سوال را از خود بپرسید:

آیا من این کار را می‌کنم زیرا که خودم را دوست دارم و می‌خواهم از خودم مراقبت کنم؟»
یا
آیا من این کار را می‌کنم چون می‌خواهم در نظر دیگران دوست‌داشتنی و قابل قبول باشم؟»
پاسخ‌دادن به این سوال‌ها و درنظر گرفتن‌ آن‌ها بهترین راهی است که بتواند به شما بگوید چگونه به عزت نفس برسیم.

• با اشتباه‌ها و شکست‌ها به روش مثبت‌تری برخورد کنید

اگر در طول زندگی خود و در مواجهه با کارها، بخواهید به خارج از محدوده‌ی امن زندگی خود بروید و تجربه‌های جدید‌تر و متفاوت‌تر را داشته باشید هیچ بعید نیست که وسط راه، با شکست‌ها و اشتباه‌های خود برخورد کنید. این یک امر کاملا طبیعی است که جای هیچ سرزنشی ندارد. در اصل این کاری است که افراد در تمام سنین خود انجام داده‌اند حتی اگر همیشه و به ‌اندازه‌ی کافی در آن موفق نبوده‌اند. در همین موارد است که سوال عزت نفس یعنی چه معنا پیدا می‌کند! عزت نفس و اعتماد به نفس شما در شکست‌ها و اشتباه‌ها به شما کمک می‌کند آن‌ها را بپذیرد و درس بگیرد. شکست‌ها را به پیروزی تبدیل کنید و حس دوست داشتن خود را تقویت کنید.

جمع‌بندی

در این مطلب به یک سوال مهم در زندگی هر کسی پرداختیم و دانستیم عزت نفس یعنی چه و چگونه به عزت نفس برسیم .
کمبود عزت نفس در زندگی می‌تواند کار، ارتباطات و حتی زندگی را برای ما بسیار دشوارتر از آن چه که هست بکند. بنابراین، اگر عزت نفس کمی دارید؛ امیدواریم که این مقاله توانسته باشد شما را به فکر بهبود آن بی‌اندازد و از تله‌ی عزت نفس پایین آزاد کند. هر چه که بتوانید در زندگی خود را دوست داشته باشید و از دستاوردهای مهم خود لذت کافی و رضایت کافی را داشته باشید، زندگی برای شما آسوده‌تر و دل‌نشین‌تر خواهد بود و می‌تواند شما را برای مقابله با سختی‌ها آماده کند. این که در قدم اول توانایی پذیرش خود واقعی‌تان را در وجود خود پرورش دهید، راه را برای تبدیل به یک فرد بهتر و مفیدتر شدن در زندگی هموار خواهد کرد. شما در این مورد چه نظری دارید؟ چه راه‌هایی برای افزایش عزت نفس طی کرده‌اید و از آن نتیجه‌ی مثبت گرفته‌اید؟ نظرات و سوالات خود را با ما درمیان بگذارید.